Stopniowe ograniczanie obowiązku posługiwania się numerem REGON
Konstytucja Biznesu to pakiet pięciu ustaw, który od 30 kwietnia 2018 r. wprowadzi wiele zmian w polskim prawie gospodarczym. Jedną z nich jest stopniowe ograniczanie obowiązku posługiwania się przez przedsiębiorcę w obrocie prawnym numerem REGON. Zmiana ta będzie miała największe znaczenie w relacjach z organami administracji. W kontaktach z nimi przedsiębiorca będzie miał obowiązek posługiwania się wyłącznie numerem identyfikacji podatkowej (NIP).
Główną podstawą tej zmiany jest art. 20 ustawy Prawo przedsiębiorców, zgodnie z którym przedsiębiorcy będą posługiwali się NIP w obrocie prawnym i gospodarczym, w tym podczas identyfikacji w urzędowych rejestrach. Przepis ten w znacznej mierze jest powtórzeniem art. 16 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, jednak wprowadza nową zasadę: organ przy załatwianiu spraw może żądać od przedsiębiorcy, do celów identyfikacji, podania wyłącznie firmy oraz NIP. Oznacza to, że – inaczej niż poprzednio – organ w takiej sytuacji nie będzie mógł już żądać podania numeru REGON. Na mocy ustawy wprowadzającej ustawę Prawo przedsiębiorców, która również wejdzie w życie 30 kwietnia, obowiązek posługiwania się numerem REGON zostanie ponadto usunięty z kilkudziesięciu innych ustaw, m.in. z:
- ustawy Prawo o miarach,
- ustawy o usługach detektywistycznych,
- ustawy o transporcie drogowym,
- ustawy Prawo farmaceutyczne,
- ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.
Obowiązek posługiwania się numerem REGON w obrocie prawnym i gospodarczym nie wynika jednak wyłącznie z ustaw – wciąż obowiązuje on w wielu przepisach wykonawczych. Zgodnie z przejściowymi i dostosowującymi przepisami ustawy wprowadzającej ustawę Prawo przedsiębiorców rozporządzenia te będą obowiązywały do czasu wydania nowych rozporządzeń na podstawie zmienionych ustaw, jednak nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy wprowadzającej, tj. do końca kwietnia 2019 r. Oznacza to, że do tego czasu powinny zostać wydane nowe przepisy wykonawcze, które będą już przewidywać posługiwanie się jedynie NIP.
Stopniowe ograniczanie obowiązku posługiwania się numerem REGON nie spowoduje jednak, że zniknie on całkowicie ze wszystkich ustaw. Zgodnie z artykułem 20 ustawy Prawo przedsiębiorców zasada posługiwania się NIP w obrocie prawnym i gospodarczym nie narusza bowiem przepisów odrębnych. Dobrym przykładem miejsca, w którym REGON pozostanie jeszcze przez długi czas, są księgi wieczyste. Tu utrzymano jego funkcjonowanie, gdyż identyfikował on osoby prawne przy wpisie do księgi. Obecnie jego zastosowanie w tym zakresie jest tak szerokie, że odejście od stosowania numeru REGON byłoby bardzo skomplikowanym procesem.
Z uzasadnienia ustawy Prawo przedsiębiorców wynika, że ograniczenie obowiązku posługiwania się numerem REGON ma charakter wstępny i „uproszczeniowy”. Zmiany te dotyczą tylko niektórych ustaw i mają ułatwić przedsiębiorcom uczestnictwo w obrocie prawnym i gospodarczym. Jak wskazano, wycofanie tego obowiązku z innych aktów prawnych będzie wymagało bardziej kompleksowego i szerszego postępowania, dlatego dalsze zmiany w stosowaniu numeru REGON będą stanowiły przedmiot kolejnych projektów aktów normatywnych.
Emilia Korytowska, praktyka transakcji i prawa korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy