Podmioty świadczące usługi płatnicze

20.10.2011 nowe prawo | usługi płatnicze

Ustawa o usługach płatniczych wprowadza zamkniętą listę dostawców usług płatniczych, precyzując jednocześnie dopuszczalny zakres działalności poszczególnych kategorii podmiotów.

Jedną z fundamentalnych zasad wprowadzanych przez ustawę o usługach płatniczych („u.u.p.”) jest ustalenie zamkniętej listy podmiotów uprawnionych do świadczenia usług płatniczych. Podmioty te są w u.u.p. określane mianem „dostawców usług płatniczych”.

Wszystkie kategorie dostawców usług płatniczych (a jest ich łącznie 10) zostały wymienione w art. 4 ust. 2 u.u.p. Różnorodność dostawców usług ma szczególnie istotne znaczenie dla banków, które do tej pory tradycyjnie dominowały na rynku usług płatniczych. Po wejściu w życie u.u.p. na rynku pojawią się podmioty konkurencyjne. Ponieważ poszczególne kategorie dostawców różnią się dopuszczalnym zakresem oraz charakterem świadczonych usług płatniczych, warto dokonać analizy tych różnic. Pozwoli to na ocenę konkurencyjności poszczególnych dostawców usług płatniczych.

Ramy tego tekstu nie pozwalają na wyczerpujące opisanie wszystkich różnic pomiędzy dostawcami. Postanowiliśmy więc skoncentrować się na różnicach najistotniejszych z biznesowego punktu widzenia.

Banki

Banki nadal będą dysponowały największymi możliwościami w zakresie świadczenia usług płatniczych. Po pierwsze, będą mogły świadczyć wszystkie usługi płatnicze określone w art. 3 u.u.p. Po drugie, będą mogły oferować klientom świadczenie usług płatniczych połączonych z tradycyjnymi oprocentowanymi rachunkami bankowymi. Po trzecie, będą mogły oferować usługi płatnicze z funkcją kredytową (tj. klienci banków, tak jak do tej pory, będą mogli dokonywać płatności z użyciem środków pochodzących z udzielonego kredytu – taka możliwość istnieje przykładowo w przypadku rachunków z dopuszczalnym debetem oraz w przypadku kart kredytowych). Po czwarte, banki mogą świadczyć usługi płatnicze oparte na pieniądzu elektronicznym bez konieczności uzyskiwania dodatkowych zezwoleń (zasadniczo ramy prawne dla usług płatniczych świadczonych w oparciu o konstrukcję pieniądza elektronicznego są przewidziane w ustawie o elektronicznych instrumentach płatniczych, która będzie musiała zostać znowelizowana w związku z koniecznością implementacji do polskiego prawa nowej dyrektywy 2009/110 o pieniądzu elektronicznym).

Instytucje płatnicze

Potencjalnie to właśnie instytucje płatnicze – nowa kategoria licencjonowanych podmiotów – mogą stanowić największą konkurencję dla banków. Instytucje płatnicze również będą uprawnione do świadczenia wszystkich rodzajów usług płatniczych. Jednocześnie jednak różnią się one od banków pod trzema zasadniczymi względami. Po pierwsze, instytucje płatnicze mogą oferować swoim klientom prowadzenie rachunku płatniczego służącego do wykonywania usług płatniczych (np. wykonywania poleceń przelewu), ale środki znajdujące się na tym rachunku nie mogą być oprocentowane (art. 7 ust. 3 u.u.p). Po drugie, instytucje płatnicze mogą udzielać pożyczek w związku z wykonywaniem usług płatniczych, jednak u.u.p. przewiduje w tym zakresie pewne ograniczenia (np. maksymalnie 12-miesięczny okres kredytowania zgodnie z art. 74 ust. 3 u.u.p.). Po trzecie, chcąc świadczyć usługi płatnicze w oparciu o pieniądz elektroniczny instytucje płatnicze, muszą otrzymać status instytucji pieniądza elektronicznego, co wymaga uzyskania dodatkowego zezwolenia.

Biura usług płatniczych

Będzie to zapewne najliczniejsza grupa podmiotów świadczących usługi płatnicze. Zakres działalności biur jest jednak ograniczony wyłącznie do wykonywania usług przekazu pieniężnego, czyli transferu środków pieniężnych bez pośrednictwa rachunku płatniczego płatnika. Biura nie będą mogły otwierać rachunków płatniczych ani kredytować przekazów pieniężnych.

Krzysztof Wojdyło, Zespół Postępowań Regulacyjnych kancelarii Wardyński i Wspólnicy