Nowe zasady udzielania zamówień publicznych dla wojska

30.06.2011 projekt | zamówienia publiczne

Do 21 sierpnia 2011 roku Polska ma czas na implementację dyrektywy obronnej. Nowe przepisy mają na celu ujednolicenie zasad udzielania zamówień w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa.

W chwili obecnej udzielanie zamówień dla wojska przebiega w oparciu o postanowienia Kodeksu cywilnego. Stosowanie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych jest co do zasady wyłączone, a podstawą tego wyłączenia jest konieczność ochrony podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa w związku z produkcją lub handlem bronią, amunicją czy innymi materiałami wojennymi (art. 346 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Odzwierciedlenie tego przepisu znajduje się w art. 4 pkt 5 ustawy Prawo zamówień publicznych, zgodnie z którym ustawy tej nie stosuje się do zamówień zawierających informacje niejawne, jeżeli wymaga tego istotny interes publiczny lub istotny interes państwa.

13 lipca 2009 roku została przyjęta przez Parlament Europejski i Radę tzw. dyrektywa obronna, tj. dyrektywa 2009/81/WEw sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniająca dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE). Włącza ona zamówienia dla wojska pod reżim prawa zamówień publicznych. Jej implementacja nastąpi w drodze nowelizacji obecnie obowiązującej ustawy Prawo zamówień publicznych.

Ostatnio został opracowany projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych, który przewiduje, że prawo zamówień publicznych będzie stosowane do zamówień na dostawy, usługi lub roboty budowlane dokonywane przez zamawiających będących jednostkami sektora finansów publicznych, podmiotami prawa publicznego oraz zamawiającymi sektorowymi (o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 – 4 ustawy Prawo zamówień publicznych), o ile zamówienia te będą udzielane w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, a ich przedmiotem będą:

dostawy sprzętu wojskowego, w tym wszelkich jego części, komponentów lub podzespołów;
dostawy newralgicznego sprzętu, w tym wszelkich jego części, komponentów lub podzespołów;
roboty budowlane, dostawy i usługi bezpośrednio związane ze sprzętem, o którym mowa powyżej, i wszystkimi jego częściami, komponentami i podzespołami związanymi z cyklem życia tego produktu;
roboty budowlane i usługi do szczególnych celów wojskowych lub newralgiczne roboty budowlane lub usługi.

Projekt założeń zakłada ponadto, że do zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa w zakresie robót budowlanych, których wartość jest niższa niż 4 845 000 EUR, będą miały zastosowanie uproszczone procedury udzielania zamówień publicznych. Natomiast zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa w zakresie dostaw oraz usług, których wartość jest niższa niż kwoty określone w dyrektywie obronnej, tj. niższe od 387 000 EUR, nie będą podlegały Prawu zamówień publicznych.

Jedną z propozycji jest również wprowadzenie do polskiego porządku prawnego instytucji poddania wyboru wykonawcy procedurze konkurencyjnej oraz wykorzystania umowy ramowej do podwykonawstwa. Zamawiający lub wykonawca mieliby wówczas prawo (ale nie obowiązek) skorzystania z tych instytucji.

Ponieważ zakupy towarów i usług w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa są traktowane jako zakupy o charakterze newralgicznym, projekt założeń wprowadza regulacje mające na celu podniesienie bezpieczeństwa realizacji zamówień oraz służące wzmocnieniu potencjału polskiego przemysłu, takie jak:

możliwość określenia szczególnych warunków realizacji zamówienia dotyczących np. bezpieczeństwa informacji lub bezpieczeństwa dostaw;
możliwość wykluczenia z udziału w postępowaniu podmiotu, któremu udowodniono dowolnymi środkami naruszenie zobowiązań w zakresie bezpieczeństwa informacji lub bezpieczeństwa dostaw w innym postępowaniu lub też podmiotu, który nie posiada wiarygodności niezbędnej do wykluczenia zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa;
„preferencje europejskie” polegające na sformułowaniu zasady, zgodnie z którą w postępowaniu o udzielenie zamówień publicznych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa będą mogli brać udział wyłącznie wykonawcy mający siedzibę w jednym z krajów członkowskich Unii Europejskiej lub na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego, oraz wykonawcy mający siedzibę na terytorium kraju, z którym Unia Europejska lub Rzeczpospolita Polska zawarły odpowiednią umowę międzynarodową;
możliwość dzielenia zamówienia na części.

W chwili obecnej przypuszcza się ze znacznym prawdopodobieństwem, że dyrektywa ta nie zostanie implementowana w terminie, co niesie ze sobą ryzyko wszczęcia postępowania przez Komisję Europejską. Opóźnienie ma związek z tym, że Polska początkowo planowała szerszą nowelizację ustawy Prawo zamówień publicznych, jednak ostatecznie postanowiono usunąć z projektu nowelizacji wszelkie zmiany, które nie dotyczą implementowanej dyrektywy obronnej (oraz innych kwestii wynikających z prawa unijnego dotychczas niewdrożonych do polskiego porządku prawnego). Na opóźnienie wpływa także złożoność problematyki zamówień publicznych dla wojska oraz specyficzna na tle UE sytuacja polskiego przemysłu zbrojeniowego.

Klaudia Przybyłowicz, Zespół Infrastruktura, Transport, Zamówienia Publiczne (PPP) kancelarii Wardyński i Wspólnicy