Mikołaj Mikołajem, a fiskus fiskusem
Polskie urzędy skarbowe nie interesowały się jak dotąd działalnością Świętego Mikołaja w naszym kraju. Nie można jednak zakładać, że w razie kontroli skarbowej Mikołajowi uda się obronić stanowisko, że jego działalność powinna pozostać nieopodatkowana.
Można założyć, że Święty Mikołaj nie pracuje na podstawie umowy o pracę i jest raczej swego rodzaju freelancerem. Opodatkowanie Świętego Mikołaja i jego działalności zależy zatem w pierwszej kolejności od tego, czy uznamy, że prowadzi on działalność gospodarczą. Dla celów podatku dochodowego działalność gospodarcza powinna mieć charakter zarobkowy. Z tego, co wiemy, Mikołaj rozdaje prezenty nieodpłatnie, czyli trudno uznać go za przedsiębiorcę w tym zakresie.
Z drugiej strony, obserwując obecność Świętego Mikołaja w mediach, reklamach, sklepach czy na produktach, wydaje się, że rozdawanie prezentów to jedynie działalność marketingowa Świętego Mikołaja, mająca na celu budowanie wizerunku, który później jest wykorzystywany dla celów zarobkowych. Dzięki pozycji wyrobionej przez rozdawanie prezentów Mikołaj jest w stanie prowadzić bardzo dochodową działalność gospodarczą obejmującą sprzedaż praw do korzystania ze swojego wizerunku oraz świadczenie usług promocyjnych i reklamowych (wizerunek Świętego Mikołaja widzimy przecież wszędzie, występuje on w reklamach, pojawia się w centrach handlowych itp). Biorąc pod uwagę wpływ Świętego Mikołaja na wzrost sprzedaży w okresie świątecznym, nie można również wykluczyć, że dodatkowym źródłem jego dochodów jest prowizja od wartości sprzedaży produktów opatrzonych wizerunkiem Świętego Mikołaja.
Odsuwając na bok kwestię rezydencji podatkowej Mikołaja, której ustalenie może być bardzo problematyczne (Laponia to region obejmujący swoim zasięgiem terytorium kilku krajów), i zakładając, że Święty Mikołaj ma w Polsce stałą placówkę, przez którą prowadzi działalność gospodarczą (tzw. permanent establishment), jest on podatnikiem podatku dochodowego w Polsce od dochodów uzyskanych w Polsce. Jako przedsiębiorca może wybrać liniową stawkę podatku PIT w wysokości 19%.
Usługi świadczone przez Świętego Mikołaja podlegają opodatkowaniu VAT, w związku z czym Święty Mikołaj jest zobowiązany zarejestrować się w Polsce jako podatnik VAT czynny (chyba że Święty Mikołaj sprzedaje w Polsce usługi o wartości nieprzekraczającej 150 tys. zł rocznie – w takim przypadku może korzystać zwolnienia dla tzw. małych podatników). Nieodpłatne rozdawanie przez Świętego Mikołaja prezentów także może być uznane za czynność opodatkowaną VAT – w takim przypadku Mikołaj musiałby wystawiać faktury wewnętrzne i płacić VAT od wartości rozdawanych prezentów.
Jeśli Święty Mikołaj zatrudnia w Polsce elfy, jest zobowiązany do działania jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych (tzn. jest zobowiązany do obliczenia, pobrania i wpłacenia do urzędu skarbowego zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń wypłacanych elfom).
Co istotne, hojność Świętego Mikołaja może skończyć się problemami po stronie obdarowanych. Otrzymanie prezentu to zawsze jakieś przysporzenie dla obdarowanego, a fiskus co do zasady lubi opodatkowywać takie przysporzenia.
Michał Nowacki, Zespół Doradztwa Podatkowego kancelarii Wardyński i Wspólnicy
