Definicje w Prawie przedsiębiorców
Niektóre rozdziały nowej ustawy – Prawo przedsiębiorców, która 30 kwietnia 2018 r. w dużej mierze zastąpi ustawę o swobodzie działalności gospodarczej, mają zbliżone lub identyczne tytuły co ustawa dotychczasowa i definiują te same pojęcia. W związku z tym łatwo można przeoczyć, że niektóre legalne definicje podstawowych pojęć zostaną zmienione.
Wprowadzenie nowych definicji do ustawy – Prawo przedsiębiorców lub zmiany definicji, które wcześniej istniały w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, nie wpływa na legalne definicje w innych ustawach. Należy więc zachować szczególną ostrożność przy powoływaniu się na definicję legalną, która powinna mieć zastosowanie w konkretnej sprawie.
Działalność gospodarcza
Definicja działalności gospodarczej zostanie zmieniona. Inaczej niż w definicji dotychczasowej, nie będą w niej wymienione rodzaje działalności gospodarczej. Nowa definicja zbudowana jest w oparciu o cztery przesłanki konstytutywne: działalność gospodarcza jest to działalność zorganizowana, zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.
Przesłanka zorganizowania nie budzi wątpliwości. Do spełnienia przesłanki zarobkowości działalności wystarcza subiektywny zamiar osiągania zysków, nawet jeżeli obiektywnie dana działalność nie zawsze będzie generowała zyski. Aby uznać działalność za wykonywaną we własnym imieniu, podmiot ją organizujący musi ją wykonywać na swoją rzecz i ponosić odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte w związku z działalnością. Działalność wykonywana w sposób ciągły jest wykonywana regularnie i powtarzalnie, zatem nie będzie działalnością gospodarczą działalność wykonywana jednorazowo lub okazjonalnie.
Zgodnie z nową ustawą działalnością gospodarczą nie jest działalność nieewidencjonowana – czyli wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia i która nie wykonywała działalności gospodarczej przez ostatnie pięć lat.
Niskoprzychodowa działalność będzie jednak uznana za działalność gospodarczą w przypadku wpisania jej do CEIDG. Za działalność nieewidencjonowaną nie będzie mogła zostać uznana działalność wykonywana w ramach umowy spółki cywilnej oraz działalność wymagająca uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.
Przedsiębiorca
Nowa definicja przedsiębiorcy w ustawie Prawo przedsiębiorców jest w głównej mierze powtórzeniem tej dotychczasowej, poza jedną istotną zmianą – usunięto fragment o konieczności wykonywania działalności gospodarczej we własnym imieniu. Ten warunek został jednak zawarty w definicji działalności gospodarczej. Zgodnie z nową definicją:
„Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą.
Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej”.
W rozumieniu przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców podmiot wykonujący działalność nieewidencjonowaną nie będzie uznany za przedsiębiorcę. Należy jednak mieć na względzie, że nowa ustawa obejmie wyłącznie definicję przedsiębiorcy zawartą wcześniej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Przepisy Kodeksu cywilnego definiujące przedsiębiorcę niezależnie od Prawa przedsiębiorców pozostają w mocy. Zatem wykluczenie podmiotu jako przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców nie wyklucza możliwości uznania go za przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, jeśli spełni przesłanki z niego wynikające. W takiej sytuacji będą się do niego w szczególności odnosiły przepisy adresowane w Kodeksie cywilnym do przedsiębiorców, w tym między innymi wiążące przedsiębiorców w relacjach z konsumentami, a także przepisy prawa upadłościowego i prawa restrukturyzacyjnego. Dla przypomnienia zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego „Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową”. Warto dodać, że jeszcze inna definicja przedsiębiorcy przewidziana jest w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów.
Mikro-, mały i średni przedsiębiorca
Definicje mikro-, małych i średnich przedsiębiorców zostały przeniesione z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej do nowej ustawy. Definicje uwzględniają średnioroczne zatrudnienie oraz czynniki finansowe.
Definicje zostały przeniesione w szczególności dla potrzeb przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców odnoszących się do zasad opracowywania projektów aktów normatywnych z zakresu prawa gospodarczego oraz nowej ustawy o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców, która również wejdzie w życie 30 kwietnia 2018 r.
W odniesieniu do innych przepisów pozostaną w mocy istniejące definicje. Na przykład na potrzeby przepisów prawa Unii Europejskiej o pomocy państwa oraz implementujących je polskich przepisów pozostaną w mocy odpowiednie przepisy prawa unijnego definiujące te podmioty. Niedawno nowelizowane przepisy ustawy o rachunkowości o mikro- i małych jednostkach będą w dalszym ciągu miały zastosowanie m.in. w sprawach rachunkowych i podatkowych.
Organ
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej definiowała „organ koncesyjny” oraz „właściwy organ”. W nowej ustawie podano definicję „organu”. Zgodnie z nową ustawą organem jest „właściwy w sprawach podejmowania, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej organ administracji publicznej, inny organ władzy publicznej, z wyłączeniem sądów, a także organ samorządu zawodowego”.
Nowa ustawa posługuje się pojęciem organu koncesyjnego, jednak nie jest ono już zdefiniowane.
Uczestnictwo osób zagranicznych w obrocie gospodarczym
Definicje osoby zagranicznej, przedsiębiorcy zagranicznego oraz oddziału, które znajdowały się w dotychczas obowiązującej ustawie, zostały w niezmienionej treści przeniesione do nowej ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Także definicja nadrzędnego interesu publicznego – wcześniej znajdująca się w ustawie o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (która 30 kwietnia utraci moc) – została przeniesiona w sposób prawie niezmieniony do nowej ustawy.
Magdalena Moczulska, radca prawny, praktyka transakcji i prawa korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy
